Wojciech Jachimowicz

Popularyzacja wiedzy 

organmistrzowskiej 

w Kotlinie Kłodzkiej

Na przestrzeni ostatnich kilku lat miały miejsce znaczące wydarzenia mające na celu popularyzację wiedzy organmistrzowskiej w regionie Kotliny Kłodzkiej.

Wiedza na temat budowy organów kościelnych jest dość hermetyczna i mało znana. Literatura fachowa w większości publikowana jest w języku niemieckim, co jeszcze bardziej utrudnia dostęp do opracowań.

 Wyposażenie kościoła w przedmioty kultu jest ściśle określone przez przyjęte kanony i konstytucje. Do tradycyjnego wyposażenia należą organy. Organy jako in­strument zajmują w kościele ważne miejsce podczas czynności liturgicznych. Sobór Watykański II w Konstytucji o liturgii świętej w rozdziale VI „Muzyka Sakralna” stwierdza: „W Kościele łacińskim należy mieć w wielkim poszanowaniu organy piszczałkowe jako tradycyjny instrument, którego brzmienie ceremoniom kościel­nym dodaje majestatu, a umysły podnosi do Boga i spraw niebieskich” (Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje; Poznań 1968r., Rozdział VI Muzyka sakralna).

Zasadniczym walorem organów jest ich dźwięk wypełniający przestrzeń świ­ątyni. W kościele siedzimy tyłem do organów i słuchamy ich a nie oglądamy w momencie gdy one „żyją”. Barwa, natężenie, możliwości techniczno-akustyczne czy wreszcie skala i zakres brzmieniowy to niepowtarzalne, jedyne dla poszczegól­nego instrumentu walory dzieła organmistrzowskiego. Nawet jeżeli w różnych świ­ątyniach znajdują się podobne instrumenty to ich walory brzmieniowe będą różne w różnych wnętrzach a nawet w odmiennych porach roku. Owo dzieło sztuki zepchnięte zostaje w opisach do roli intonatora śpiewu i mebla stanowiącego wystrój. I właśnie tutaj jest puste pole do działania depopularyzujące tą własne wiedzę.

W roku 2006 powstało gruntowne opracowanie zatytułowane „Organy piszczałkowe w kościele pod wezwaniem św. Piotra i Pawła w Dusznikach Zdroju”(Autor opracowania Wojciech Jachimowicz).

Zleceniodawcą była Fundacja Międzynarodowych Festiwali Chopinowskich w Dusznikach Zdroju.

Opracowanie to zawiera miedzy innymi opis inwentaryzacyjny instrumentu, historię, zalecane prace organmistrzowskie mające na celu ratowanie instrumentu, kosztorys prac i liczne uwagi dotyczące instrumentu. Wszystko zilustrowane zostało dokumentacja fotograficzną. Podczas prac inwentaryzacyjnych odkryte zostały portrety (fotografie) chorrektora i kantora (zachowane w bardzo dobrym stanie). Oto opisy portretów:

1. Chorrektor Franz Hauck      1894 - 1917,

2. Chorrektor Carl Opitz         1853 – 1892,

3. Kantor Gregor Nentwig       1893 – 1892.

 Odkrycie to jest przyczynkiem do dalszych badań nad historią bogatej działalności muzycznej kościoła w Dusznikach.

Pod takim tytułem w Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju zorganizowana została duża wystawa eksponatów związanych z instrumentami muzycznymi i zastosowanym w nich papierem (Papier w instrumentach muzycznych ze zbiorów Wojciecha Jachimowicza, Rocznik Muzeum Papiernictwa 2007, Tom 1, ISSN 1897-7685, Duszniki Zdrój). Otwarcie nastąpiło 4 sierpnia 2006 roku w ramach zdarzeń towarzyszących inauguracji Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego i było połączone z wykładem autora wystawy i koncertem na fisharmonii.

W Muzeum Ziemi Kłodzkiej 27 października 2005 roku zorganizowane zostało spotkanie połączone z wykładem zatytułowanym „Tajemnicze wnętrza organów kościelnych”. Wykład obejmował zagadnienia historii powstania organów w Aleksandrii, najstarsze znaleziska organowe w Europie, historie na temat zdarzeń związanych z budową instrumentów i przygodami organistów i organmistrzów na przestrzeni dziejów. Wykład został zilustrowany pokazem zabytkowych eksponatów i slajdów ukazujących niedostępnych wnętrz organowych.

Poniżej zestawienie wystaw Wojciecha Jachimowicza o organach kościelnych